Ieder jaar organiseren de dansers van NDT 1 en NDT 2 Switch: een uniek programma volledig samengesteld door de dansers, waarvan de gehele opbrengst naar een goed doel gaat. De editie van 2025 vindt plaats op 18 januari.
Bekijk het NDT 2-programma Lucid Variations ook als video on demand in Digitaal Theater.
Lange tijd droomde ze ervan om een klassieke ballerina te worden. Gaandeweg kwam ze er achter dat moderne dans veel beter bij haar past. En nu is Fay van Baar uit het Benoordenhout de enige geboren Haagse bij Nederlands Dans Theater.
Bekijk ook dit ABN AMRO videoportret van Fay
In de mengelmoes van nationaliteiten waaruit Nederlands Dans Theater (NDT) bestaat – veel Aziaten, Amerikanen, enkele Europeanen – is daar opeens Fay van Baar. Blond haar, blauwe ogen, klein van stuk en met een open gezicht. Sinds augustus 2019 maakt ze deel uit van het keurkorps van het Haagse topgezelschap: NDT 1. Vier jaar daarvoor werd ze toegelaten tot NDT 2, de jongerengroep.
Thuiswedstrijd
Het klinkt logisch: een Haagse topdanseres bij het Haagse gezelschap dat tot de wereldtop behoort. Maar vanzelfsprekend is dat allerminst. Onderweg naar het NDT-podium struikelen velen. Ook de nu 24-jarige Fay legde een lange en niet altijd eenvoudige weg af. In restaurant De Luca in de Haagse Passage zou je haar niet direct herkennen als danseres. Ze hult zich in een wijde jas en draagt geen make-up. Bij een kop gemberthee vertelt ze over haar bijzondere loopbaan.
Fay van Baar: “Vanaf groep 7 van de basisschool volgde ik lessen bij het Koninklijk Conservatorium. Als middelbare school deed ik de havo bij de School voor Jong Talent, onderdeel van het Conservatorium. Terwijl andere tieners ver weg van hun ouders bij gastgezinnen verbleven, fietste ik na afloop gewoon naar huis. Toch was het een cultuurschok. Ik kreeg opeens schriften en toetsen. Dat was ik eerder op de Vrije School niet gewend. Nu moest ik opeens aan allerlei eisen voldoen en kon je ieder jaar te horen krijgen dat het voorbij was omdat je niet goed genoeg was. En ik kreeg iedere dag balletles en van de andere vakken alleen het hoognodige. Ik miste het tekenen, de handvaardigheid en de muziek van de Vrije School. Nee, de euritmie-lessen niet, die vond ik saai. Het was ook geen dans, meer een vorm van expressie. Dan moesten we letters met ons lichaam maken.”
IJzeren discipline
Ze groeide op in het Haagse Benoordenhout in een gezin met vier kinderen. Een warm en liefdevol nest, stelt ze. “Mijn vader Vincent van Baar is grafisch ontwerper en geeft les aan de afdeling fotografie van de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Hij nam ons altijd mee naar musea en houdt erg van klassieke muziek. Mijn moeder is diëtiste en danste vroeger als amateur. We kregen een hele vrije opvoeding, met veel muziek. Tussen ieder kind zit twee jaar, het was een hectisch gezin. Nog steeds komen we ieder weekend naar huis. Meestal is mijn oudste broer, Louis, er dan niet bij. Hij reist als vaste fotograaf van Martin Garrix de hele wereld over.”
Als jong meisje droomde ze ervan om ballerina te worden. “Compleet met tutu, spitzen en glitter – het hele romantische verhaal. De discipline van klassiek ballet vond ik geweldig; een manier om orde in de chaos te scheppen. Als ik ergens voor ga, geef ik alles. De enorme nadruk op techniek bij ballet vond ik in het begin heel mooi; ik kon heel duidelijk mijn vooruitgang zien. Later ging ik het als een last ervaren. Op een gegeven moment zag ik alleen maar dingen die niet goed waren. In klassiek ballet kan het altijd beter, er is een heel duidelijk ideaalbeeld. Dat kan enorm frustrerend zijn, soms kan of wil je lichaam gewoon niet verder. Ballet is bijna een pasvorm, een perfect model, heel zwart-wit. Toch wilde ik minimaal een jaar bij een klassiek gezelschap dansen; de Notenkraker en het Zwanenmeer doen. Ik ontdekte dat moderne dans me beter ligt. Het is veel minder absoluut en geeft me vertrouwen en ruimte om creatief te zijn. In klassiek ballet ligt alles vast, het is geschiedenis. Moderne dans is een weerspiegeling van wat er op dit moment gebeurt.”
“Als ik ergens voor ga, geef ik alles”
Fay van Baar
Loodzwaar jaar
Na het eerste jaar hbo vertrok Fay naar de VS. Met een beurs volgde ze daar een jaar lessen aan de Kirov Academy for Ballet in Washington DC. Van de Nederlandse zesjescultuur naar de hypercompetitieve Amerikaanse mentaliteit.
“Een loodzwaar jaar,” blikt ze terug. “Het instituut dacht erg bekrompen. Er was bijvoorbeeld een dress code; ik mocht geen spaghettibandjes of V-hals dragen. Elkaar een knuffel geven was not done. En ik had een vriendje, ook dat werd me niet in dank afgenomen. Er werd een bepaald eetpatroon aangemoedigd; ik zag daar jonge meiden die zich uithongerden. Het was gewoon een ongezonde omgeving. In dat jaar heb ik veel geleerd, zowel op dansgebied als over mezelf.” Het maakt dat ze nu sterk in haar schoenen staat en onverbloemd haar mening durft te geven. Toen ze in 2015 werd gevraagd om auditie te doen bij het Haagse gezelschap twijfelde ze geen seconde.
“Ik had eigenlijk al een stageplek bij Introdans. Bij het NDT durfde ik eerder geen auditie te doen, zo bang was ik om afgewezen te worden. Hier worden we gestimuleerd om onszelf te zijn en een eigen stem te ontwikkelen. Zo anders dan Kirov in Washington. Het heeft lang geduurd maar ik durf de techniek steeds meer los te laten. Mijn focus ligt op de intentie van een stuk en hoe je een gevoel aan het publiek kunt overbrengen. Dan komt een stuk tot leven. Wij dansers vertolken de stem van de choreograaf. Ik kan mezelf op het toneel echt verliezen, dan doe ik hele andere dingen dan in de studio. Iedere avond is anders.”
Jubileum
Bij vakgenoten blijft haar sterke stage performance niet onopgemerkt. In 2018 kreeg ze de Aanmoedigingsprijs Dansersfonds ’79 toegekend. ‘Wat haar onderscheidt is haar volwassen, ongeforceerde presentatie, haar subtiele muzikaliteit en haar duidelijke affiniteit met de sfeer en energie die een choreografie wil oproepen,’ oordeelde de jury. Haar eerste jaar bij NDT 1 wordt gekenmerkt door het 60-jarig bestaan van het gezelschap. In het najaar danste ze onder meer in Situation, een 50 jaar oud stuk van Hans van Manen. Begin maart stond het gezelschap in het New York City Center. Fay: “Een geweldige belevenis, het publiek in New York is heel kritisch.” Het feestelijke programma wordt in mei met Schmetterling afgesloten, onder meer in het Zuiderstrandtheater.
Sinds haar toetreding tot NDT 1 zit ze in rustiger vaarwater, vertelt ze. “NDT 2 is fysiek en mentaal heel zwaar. Je danst in zoveel shows en de vechtlust om gecast te worden is groot. Bij NDT 1 zijn meer dansers en is er minder druk.”
Dat ze in haar geboortestad werkt, ziet ze alleen maar als een voordeel. “Ik heb een leven buiten de dans. Dit jaar heb ik meer tijd voor familie en vrienden. Iedereen heeft een eigen plek nodig, een beetje afstand vind ik fijn.”
ABN AMRO neemt graag verantwoordelijkheid om gedrevenheid aan te moedigen, te stimuleren en te vieren. Daarom steunen zij Nederlands Dans Theater en geven zij sinds 2012 als Founding Partner, de topdansers en dansmakers van NDT een podium. Zo’n partnerschap levert inspirerende verhalen op, die zij graag delen. Samen met ABN AMRO maakte NDT een videoportret van Fay van Baar, danser bij NDT 1. Wat haar drijft? Iets kunnen zeggen zonder woorden. Bekijk de video #eenwereldtewinnen.
Dit interview verscheen in LEVEN! Magazine Den Haag, #44.
